پته‌دوزی هنر اصیل زنان کرمانی
تاریخ انتشار: ۶ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۲۹۰۰۰۷
پته که رشته در پت به معنای پشم و کُرک بز دارد، پس از شانه خوردن در قالب پارچه و با نقشها و طرحهای کهن ایران چون بته جقه یا درخت زندگی بافته می‌شود و با سوزن‌دوزی‌های ظریف و رنگارنگ تزیین می‌شود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، پته دوزی هنر زنان کرمانی است که با سوزن بر روی پارچه‌ای ضخیم که به اصطلاح عریض گفته می‌شود، دوخته می‌شود، بنابراین می‌توان نتیجه گرفته که پته‌دوزی نوعی سوزن‌دوزی خاص مردم کرمان است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این هنر از میراث کهن استان کرمان به شمار می‌رود که سینه به سینه به بانوان کرمانی انتقال یافته است، به طوریکه نقوش ذهنی که برگرفته از پندارها و بینشهای شخصی مردم این خطه از کشور است به واسطه سوزن با نخ‌های رنگی بر روی پارچه پیاده می‌شود و زینت‌بخش خانه‌ها می‌شود.
از آنجا که صنایع دستی جایگاه ویژه‌ای در خانه کرمانی‌ها دارد، پته با کاربرد‌های متفاوتی که دارد در جهیزیه نوعروسان به عنوان هنر اصیل و ماندگار مردم این استان حتما قرار می‌گیرد.
پته‌ها به عنوان جلد قرآن، جانماز، انواع تابلوهای تزئینی، رومیزی (کوچک و میز ناهارخوری و عسلی)، روتختی، متکا، روپشتی، کوسن، پرده، زیرلیوانی، زیر بشقابی و جای دستمال کاغذی استفاده می‌شود و به عنوان صنایع دستی مصرفی کرمانی‌ها شمرده می‌شود. همچنین معروفترین نقوش پته، طرح پته‌ای یا درخت زندگی است که به نامهای متعدد در پته به کارگرفته می‌شود، مانند پته میری، پته ترمه‌ای، پته جقه‌ای، پته بادامی، پته سربندی، پته افشاری، پته کردستانی و غیره. از دیگر طرحهای پته دوزی، پیچک ترنج، سروچه، نقوش حیوانی بخصوص پرندگان و لچک ترنجی را می‌توان نام برد.
این روزها توجه به این هنر اصیل و مردمی همچون گذشته نیست و فروش پایین پته باعث دلسردی تولیدکنندگان آن شده است اما اگر میهمان کرمانی‌ها شوید قطعا انواع مختلف پته را در خانه‌هایشان خواهید یافت. با وجود اینکه عموم مردم از پته‌دوزی خوششان می‌آید و در اولین نگاه مجذوب سوزن‌دوزی و هنرنمایی دستان هنرمند زنان کرمانی، سیرجانی و رفسنجانی می‌شوند، اما برخی، قیمت بالای این صنایع دستی را عامل در اولویت قرارنگرفتن پته در خرید صنایع‌دستی معرفی می‌کنند. در همین جاست که نقش سازمان صنایع دستی در ارائه راهکار و خدماتی برای حذف واسطه و فروش مستقیم و باکیفیت پته بیشتر احساس می‌شود چراکه این هنر زیبا و ارزنده می‌تواند نقش موثری در اقتصاد هنرمندان صنایع دستی استان کرمان ایفا کند.
از سویی دیگر زنان کرمانی پته دوزی را هنری پرزحمت می‌دانند که نیاز به توجه و کار زیادی دارد. آنها معتقدند که باید دوخت بر روی پته‌ها به قدری تمیز و منظم باشد که در نگاه مصرف‌کننده بی‌نظمی و یا ناهماهنگی در بافت را نشان ندهد. طبق آنچه که در میان پته‌دوزان مرسوم است، دوخت بر خطهای کشیده شده در شال همان خط دوزی یا ساقه دوزی است که بنا بر رنگ پارچه با نخ متفاوتی بافته می‌شود، برای مثال روی پارچه‌های قرمز خط دوزی مشکی و بر پارچه سفید خط دوزی زرد ، پارچه مشکی و سبز خطهای رنگ زرد دوخته می شود. در ادامه نوبت به پرکردن بخش داخل طرح‌‌ها و دوخت خطوط موازی حاشیه می‌رسد که با سوزن‌دوزی به عنوان تیک چهارگوش انجام می‌شود و هرچه تیک‌چهارگوش‌ها پرتر و به هم نزدیک‌تر باشد پته دوزی ارزش بیشتری پیدا می‌کند.
البته رنگ تیک چهارگوش ها هم بسته به رنگ شال متغیر است به طوری که در شال سفید از تیک چهارگوش به رنگ آبی، مشکی، سبز، زرد، قرمز، در شال قرمز از تیک به رنگ زرد سبز یا آبی، در شال سبز از تیک سفید یا زرد و در شال سرمه‌ای تیک سفید یا سبز پسته ای استفاده می‌شود.
سپس نوبت به دوخت متن یقه می‌رسد که با تیک دراز به رنگ قرمز، سبز تیره یا سرمه‌ای و در جهت‌های مختلف دوخته می‌شود. در ادامه برگ‌های پته دوخته می‌شود که متناسب با رنگ پته رنگش متغیر است برای مثال در پته سفید مشکی به رنگ‌های لاکی، سبز ، آبی در پته قرمز یا سورمه ای رنگ سفید، زرد، آبی، سبز و در پته سبز به رنگ‌های سفید، آبی، زرد، مشکی، لاکی دوخته می‌شود.
کرمانی‌ها پس از تکمیل دوخت پته، آن را با آب سرد می‌شویند و آبکشی می‌کنند و در جای خنک نگهداری می‌کنند تا از این طریق از حشرات موذی در امان بماند.
لازم به یادآوری است که یکی از قدیمی ترین نمونه‌های پته دوزی که بدست آمده نمونه‌ای است که بعنوان روکش بر روی قبر شاه نعمت الله در ماهان کرمان است که یکی از زیبا‌ترین و ظریف‌ترین نمونه از پته‌دوزی به حساب می‌آید.
منبع: آنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۲۹۰۰۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جزییات «شب نغمه‌های اذان ایرانی» اعلام شد/ تجلیل از ۲ موذن پیشگام
به گزارش خبرگزاری مهر، اولین «شب نغمه های اذان ایرانی» روز شنبه بیست و دوم اردیبهشت سال جاری با ارایه نمونه‌هایی از تولیدات تازه اجرای اذان در دستگاه‌های موسیقی اصیل ایرانی و اجرای برنامه ارکستر «نیایش» به سرپرستی علیرضا امینی با منتخب مجموعه‌ای از آثار حوزه مناجات‌خوانی در تالار اندیشه حوزه هنری انقلاب اسلامی میزبان مخاطبان و علاقه‌مندان موسیقی آیینی خواهد بود.
آثار اجرا شده توسط ارکستر «نیایش» در این ویژه‌برنامه به آهنگسازی علیرضا امینی بوده و تنظیم قطعات را نیز ایمان ملکی انجام داده است. ضمن اینکه هاشم احمدوند، سید ابوالفضل عدل، مهدی محمدی، حامد کاظمی و جواد کاپریمی خوانندگان آثار اذان‌ها و آثار منتخب ارکستر نیایش هستند.
مراسم تجلیل از اجرای رحیم موذن‌زاده و نیز احمد مراتب و اهدای لوح‌های یادبود نیز یکی از چند قسمت این برنامه است. ضمن اینکه رونمایی از لوح ثبتی پرونده ثبت اذان‌گویی با موسیقی اصیل دستگاهی آواز ایرانی نیز از دیگر بخش‌های این برنامه خواهد بود.
علیرضا امینی درباره «شب نغمه‌های اذان ایرانی» گفت: من برای اولین بار در پرتو معرفی اجرای نغمه‌های اذان ایرانی به روش پیشینیان که اسناد ضبط شده آن از حدود ۱۱۰ سال پیش موجود است اجرایی را روی صحنه خواهم برد.
وی افزود: نماز جایگاه معنوی بسیار بالایی در میان ایرانیان داشته است و در هر کوچه و خیابانی، هر ایرانی با بیان خود اذان می‌گفته و مردم را برای نماز و عبادت آگاه می‌کرد. همان‌طور که در حال حاضر اذان بیات ترک رحیم موذن‌زاده اردبیلی و شور محمد آقاتی در بهترین روایت ارزش این گونه مهم هنر معنوی را در جامعه ما نشان می‌دهد، ما می‌توانیم با رونق روایت دوباره اذان ایرانی بین هنرمندان آواز اصیل ایرانی، تمام ایرانی ها را با حفظ و روایت اذان آشتی دهیم. اذان می‌تواند به عنوان یک نغمه و مناجات در تمامی لحظات زندگی مردم حضور داشته باشد چرا که تمام جملاتش گفت و گو از صفا و صمیمیت و اصول دینی ما است. اگر بتوانیم این باورها را تقویت کنیم تاثیر مثبتی روی تربیت اخلاقی جامعه خواهد داشت.
این پژوهشگر موسیقی گفت: اجرای اذان ایرانی به عقیده من می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین اتفاقات در پرورش نسل جوان جدید ما باشد. وقتی این نسل بتواند اذان را با نغمات قومی و ملی خود بشنود می‌تواند جملات زیبای اذان را اجرا و زمزمه کنند. اذان یک اجرا مختص به اوقات شرعی نیست. موسیقی ملی ما قابلیت‌های والایی دارد که وقتش رسیده به آن اصالت برگردیم و بی‌اعتنایی‌هایی که به موسیقی ملی ایران شده است را پایان دهیم و بدانیم این موسیقی نیاز به برنامه و حمایت دارد. البته باید از حجت الاسلام مهدی خاموشی که از این طرح در سازمان اوقاف و امور خیریه حمایت کردند تشکر کنم. البته جناب مهدی وجدانی وتیم اجرایی پژوهشی ویژه ثبت میراث ناملموس فرهنگی در سازمان میراث فرهنگی و جناب علیرضا ایزدی که لوح ثبتی پرونده اذان‌گویی با نغمات موسیقی اصیل دستگاهی آوازی ایران را برای ما ثبت کردند همکاری های بسیار خوبی با پروژه ما داشتند. این درحالی است که باید از احمد مراتب هم قدردانی ویژه ای داشته باشم که پذیرفت تا برنامه ما حضور پیدا کرده و خاطره اذان‌گویی ایشان بر بام کعبه به عنوان دومین نفر بعد از بلال حبشی و اولین ایرانی را روایت کند.
کد خبر 6094985
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان